Πώς λειτουργεί η EFT;

Βασικό πρόβλημα στις σχέσεις μας δεν είναι η επικοινωνία (ή η έλλειψή της) αλλά τα συναισθήματά μας και οι βαθιές, αναπόφευκτες ανασφάλειες που τα προκαλούν.

Η Emotionally Focused Therapy είναι μια θεραπεία σχέσεων που βασίζεται στα συναισθήματα και όχι σε μια επιφανειακή προσπάθεια να μάθουν οι σύντροφοι να επικοινωνούν ή να διαπραγματεύονται καλύτερα. Με άλλα λόγια, βασικό πρόβλημα στις σχέσεις μας δεν είναι η επικοινωνία (ή η έλλειψή της) αλλά τα συναισθήματά μας ή, για να το θέσουμε σωστότερα, οι βαθιές, αναπόφευκτες ανασφάλειες που τα προκαλούν.

Μια από τις πιο σημαντικές ανθρώπινες ανάγκες, αν όχι η πρωταρχική, είναι η δημιουργία μιας ασφαλούς σχέσης, η δημιουργία ενός συναισθηματικού δεσμού (attachment) με τους σημαντικούς ανθρώπους στη ζωή μας:  γονείς, παιδιά, συντρόφους, φίλους.

Στην EFT αναγνωρίζουμε ότι τα συναισθήματα είναι από τους σημαντικότερους παράγοντες στη ζωή μας και κατευθύνουν τις πράξεις μας. Η EFT βασίζεται στις έρευνες των τελευταίων δεκαετιών για το πώς οι συναισθηματικές εμπειρίες ανακαλωδιώνουν τον εγκέφαλό μας – προς το καλύτερο ή προς το χειρότερο. Η EFT βασίζεται στις πιο πρόσφατες επιστημονικές ανακαλύψεις για τη νευρογένεση και την νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου, τονίζοντας ότι είναι εφικτό να «ξαναγράψουμε» τη σχέση μας, θεραπεύοντας τα τραύματα που έχουμε υποστεί.

Έχουμε ανάγκη τους άλλους

Κατά μια μεγάλη περίοδο του 20ου αιώνα, η συναισθηματική εγγύτητα και η αλληλεξάρτηση παραμελήθηκαν και κατηγορήθηκαν ως προβληματικές. Μάθαμε ότι πρέπει να είμαστε αυτόνομοι/ες, ανεξάρτητες/οι, ότι δεν πρέπει  να έχουμε ανάγκη έναν άλλον άνθρωπο πλάι μας για να είμαστε καλά.  Η αυτονομία και η ανεξαρτησία τονίστηκαν ως απόλυτες αξίες.

Ήδη, όμως, από τη δεκαετία του 1950, γνωρίζουμε πλέον μέσα από πολυάριθμες επιστημονικές έρευνες ότι ο άνθρωπος έχει ανάγκη για στενούς συναισθηματικούς δεσμούς, ζεστασιά και εγγύτητα όχι μόνο όταν είναι παιδί, αλλά διατηρεί αυτή την ανάγκη μέχρι τα βαθιά γεράματα.

Η θεραπεία EFT διαμορφώθηκε τη δεκαετία του 1980 από τη δρ. Σου Τζόνσον και τους συνεργάτες της. Βασίζεται στη «Θεωρία του συναισθηματικού δεσμού» (attachment theory) και επικυρώνεται με εμπειρικές έρευνες εδώ και είκοσι χρόνια. Η Τζόνσον βασίστηκε στις πρωτοποριακές έρευνες του John Bowlby και της Mary Ainsworth γύρω από τους συναισθηματικούς δεσμούς και σε λεπτομερή ανάλυση χιλιάδων ωρών συνεδριών θεραπείας ζευγαριών.

Η συγκεκριμένη προσέγγιση δεν περιορίζεται σε μια επιδερμική βελτίωση της επικοινωνίας του ζευγαριού, αλλά επικεντρώνεται στα συναισθήματα και τη χειρότερη απειλή που μπορούμε να βιώσουμε σε μια σχέση: να νιώθουμε ότι ο/η σύντροφός μας δεν είναι πια εκεί για μας, ότι δεν μπορούμε να βασιστούμε πάνω του/της.

Σύμφωνα με τη Θεωρία του Συναισθηματικού Δεσμού, οι άνθρωποι έχουμε μια έμφυτη τάση να δημιουργούμε και να διατηρούμε στενούς, δυνατούς δεσμούς με άλλους ανθρώπους, χάρη στους οποίους αντλούμε δύναμη, ασφάλεια αλλά και, παραδόξως, ανεξαρτησία, χάρη σε αυτή την υγιή αλληλεξάρτηση. Όσο πιο ασφαλείς νιώθουμε μέσα στη σχέση μας, τόσο ευκολότερο μας είναι να εμπιστευόμαστε και να κάνουμε πράγματα ανεξάρτητα από τη σχέση μας.

Οι στόχοι που θέτει η Emotionally Focused Therapy είναι οι εξής:

  • Να αναδιοργανώσουμε και να διευρύνουμε τις κομβικές συναισθηματικές αντιδράσεις μας – τη χορογραφία μας ως ζευγάρι.
  • Να αλλάξουμε τον τρόπο που αλληλεπιδράμε ως ζευγάρι, το καταστροφικό πινγκ-πονγκ εγκλήσεων και αντεγκλήσεων της σχέσης, καταργώντας τους φαύλους κύκλους αλληλεπίδρασης, που μας κάνουν να τσακωνόμαστε ή να αποτραβιόμαστε.
  • Να ενισχύσει τον ασφαλή συναισθηματικό δεσμό ανάμεσα στους/στις συντρόφους.
  • Να θεραπεύσει τους τραυματισμούς που έχει πάθει η σχέση, ώστε οι σύντροφοι να απεμπλακούν από τα αρνητικά συναισθήματα που ακόμη κουβαλούν και δηλητηριάζουν την επαφή τους.

Η θεραπεία EFT είναι βραχύχρονη (12-35 συνεδρίες) και δομημένη σε τρία στάδια και εννέα βήματα.

Μια από τις δυνάμεις της θεραπείας EFT είναι ότι οι σύντροφοι ενημερώνονται για το τι ακριβώς συμβαίνει στη θεραπεία και συμμετέχουν ενεργά και όχι ως παθητικοί δέκτες συμβουλών από τον θεραπευτή. Έχει συγκεκριμένα στάδια και βήματα:

Στάδιο 1: Αποκλιμάκωση

  1. Αναγνώριση της διαμάχης που επικρατεί στο ζευγάρι
  2. Αναγνώριση του φαύλου κύκλου αλληλεπίδρασης του ζευγαριού
  3. Αναγνώριση των βαθύτερων συναισθημάτων, που δεν είναι πάντα εμφανή
  4. Αναπλαισίωση του προβλήματος από την οπτική των συναισθημάτων, των αναγκών του συναισθηματικού δεσμού και του φαύλου κύκλου αλληλεπίδρασης

Στάδιο 2: Επανασύνδεση

  1. Αναγνώριση των συναισθηματικών αναγκών των και των κρυφών όψεων του εαυτού και ένταξη αυτών στην αλληλεπίδραση της σχέσης
  2. Εγκαθίδρυση νέων μοτίβων αλληλεπίδρασης του ζευγαριού.
  3. Αναδιάρθρωση της αλληλεπίδρασης και ενίσχυση του συναισθηματικού δεσμού

Στάδιο 3: Σταθεροποίηση

  1. Καινούργιες λύσεις σε παλιά προβλήματα
  2. Σταθεροποίηση των νέων κύκλων συναισθηματικής σχέσης

Η θεραπεία EFT λειτουργεί πολύ αποτελεσματικά και σε τραυματισμένες σχέσεις, όπου ο ένας ή και οι δύο σύντροφοι έχουν πληγωθεί ή έχουν νιώσει προδομένοι ή βαθιά αδικημένοι λόγω διάφορων τραυματικών γεγονότων και καταστάσεων.

Αντενδείξεις

Η θεραπεία EFT αντενδεικνύεται μόνο σε τρεις περιπτώσεις:

  • όταν υπάρχει σωματική κακοποίηση στη σχέση
  • όταν υπάρχει παράλληλη ερωτική σχέση
  • όταν υπάρχει εθισμός σε ουσίες ή αλκοόλ

Η θεραπεία EFT έχει αποδειχθεί άκρως αποτελεσματική σε όλα τα είδη των σχέσεων: ερωτικές σχέσεις, φιλίες, σχέσεις γονέα-παιδιού, σχέσεις αδερφιών, σχέσεις συνεργατών, καθώς ο μηχανισμός αλληλεπίδρασης είναι ο ίδιος.

Ως ψυχοθεραπευτής σχέσεων είμαι πιστοποιημένο μέλος του International Centre for Excellence in Emotionally Focused Therapy (ένας από τους τρεις πιστοποιημένους θεραπευτές στην Ελλάδα).

Το ICEEFT ιδρύθηκε το 1998 από τη δρ. Sue Johnson και τους συνεργάτες της στην Οτάβα του Καναδά και λειτουργεί ως αρμόδιος φορέας επίσημης πιστοποίησης εκπαίδευσης στην ψυχοθεραπεία EFT. Οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας που πληρούν μια σειρά από αυστηρά κριτήρια εκπαίδευσης πιστοποιούνται από το ICEEFT ως θεραπευτές σχέσεων με βάση την προσέγγιση EFT.